Op 8 oktober kan elke Gentenaar zijn stem uitbrengen op de volksraadpleging rond betaalbaar wonen. Een belangrijk event waarbij de Gentenaars gehoord worden over een belangrijk thema. Maar bij veel mensen roept de volksraadpleging ook vragen op. We hebben de belangrijkste voor je opgelijst en beantwoord.

Update 26/10/2023

📢 Waarom stemde Groen tegen het voorstel van oppositiepartij PVDA rond de volksraadpleging?

• Oppositiepartij PVDA diende op de Gentse gemeenteraad na de volksraadpleging een voorstel van raadsbesluit in om deze alsnog bindend te laten verklaren. →  Groen en de rest van de meerderheid stemden hier niet mee in.
• Daarbovenop diende PVDA 4 amendementen in op het voorstel om de volksraadpleging alsnog bindend te verklaren. → Groen en de meerderheid stemden ook hier niet mee in.

We lichten graag de stemming eerst algemeen toe:

→ Een gemeentelijke volksraadpleging is niet bindend voor het lokale bestuur.

• Als Groen in Gent zullen we sowieso met de resultaten rekening houden in ons programma voor de toekomst van Gent. Wij luisteren naar de Gentenaars en de stemming geeft ons een goede indicatie van hoe Gentenaars over dit thema denken.
• Of de volksraadpleging nu bindend is of niet, dat verandert niets aan ons reeds bestaande engagement in de beleidsnota Wonen om 20% sociaal wonen en 20% budgetwonen te helpen realiseren. 
• Als we nu de spelregels aanpassen, dan zou dat ondemocratisch zijn. De thuisblijvers zouden mogelijk een andere keuze hebben gemaakt, indien ze op voorhand hadden geweten dat het resultaat bindend was.

We lichten hieronder per amendement toe: 

1/ onderwerp van het amendement: "De Stad Gent neemt een verbod op de verkoop van publiek vastgoed door de Groep Gent op in haar beleidsdoelstellingen."

• Eerder verduidelijkten we dat we niet akkoord gaan met een totaalverbod. Ook na de stemming behouden we de terughoudendheid bij het verkopen van gemeentelijk publiek vastgoed. Ook al stemde een meerderheid ‘Ja’ op vraag 1 (dus voor een algemeen verbod op verkoop van stedelijk vastgoed aan private actoren). Want er zijn wel degelijk verkopen die kunnen helpen om te zorgen voor beter én betaalbaar wonen.
• De tijdelijke stop op de verkoop van landbouwgrond blijft wel gelden en de verkoop van gebouwen is bovendien in deze legislatuur al heel erg beperkt.

2/ onderwerp van het amendement: "De Stad Gent dwingt als eerste stap een verbod af op de openbare verkoop van sociale woningen, en start daarover vanuit haar regierol een overleg op met de huisvestingsmaatschappijen."

• De verkoop van sociale woningen is een Vlaamse bevoegdheid. Huisvestingmaatschappijen opereren hierin onafhankelijk van het Gentse bestuur en de gemeenteraad.
• Thuispunt Gent hanteert volgens ons op dit moment een goede, offensieve strategie voor meer bijkomende sociale woningen op dit vlak. Ze verkopen enkel indien dit noodzakelijk is omdat bijvoorbeeld regelgeving het behoud van de gebouwen als sociale woningen te duur of onmogelijk maakt. Bovendien kan dit bij verkoop onder voorwaarden alsnog naar betaalbaar wonen gaan of wonen met een sociaal doel (bv coöperatief wonen, budgethuur woningen), en moet de opbrengst van die verkoop tot meer sociale woningen elders in Gent leiden.
• Er is ter info op dit moment tot 1/1/2028 een Vlaams moratorium op verkoop van verhuurbare sociale woningen.

3/ onderwerp van het amendement: "De Stad Gent richt een bank op van publieke gronden expliciet bestemd voor sociaal en betaalbaar wonen."

• Het huidige stadsbestuur zal wel de verschillende scenario's voor een grondenbank onderzoeken. Dit onderzoek is ingegeven omdat er ook risico’s vasthangen aan zo’n grondenbank. Afhankelijk van hoe je dit doet, loop je het risico dat daar ook extra kosten aan verbonden zijn bijvoorbeeld. Een volgende bestuursploeg zal met die informatie keuzes kunnen maken. 

4/ onderwerp van het amendement: "De Stad Gent verbindt zich ertoe om 20 procent sociale woningen en 20 procent betaalbare budgetwoningen te realiseren op het totale aantal woningen op het Gentse grondgebied en neemt dit op in haar beleidsdoelstellingen. Om dit te realiseren wordt deze legislatuur nog de procedure opgestart voor een thematisch RUP “sociaal en betaalbaar wonen. "

• De doelstelling van 40% betaalbare woningen, verdeeld over 20% sociale en 20% budgethuur woningen, stellen we zelf al langer voorop in ons woonbeleid. Maar bijkomende instrumenten om hiertoe te komen en deze doelstelling te realiseren hebben nog verder onderzoek nodig. Een thematisch RUP wonen kan daarbij tot de mogelijkheden behoren en ligt alleszins in lijn met de woonstudie die we hebben laten uitvoeren. Verder onderzoek zal dit moeten uitwijzen

Tijdens de gemeenteraad van 23 oktober ging het actuadebat dus over de volksraadpleging, de resultaten en de opvolging ervan. Groen-raadslid Anita Dewinter nam het woord en bedankte de deelnemers om dit probleem mee in de aandacht te houden. Lees hier haar tussenkomst

Ook op de gemeenteraad van 25 september 2023 kwam Anita De Winter tussen in het debat over de positie het stadbestuur vóór de volksraadpleging, om onze positie met Groen Gent te verduidelijken. Je leest deze tussenkomst hier.

📢 Mobiliseert Groen de Gentenaars om te gaan stemmen? 

👉 Wij vinden het belangrijk dat burgers gebruik maken van de mogelijkheid om van zich te laten horen. Als mensen ons vragen of ze moeten gaan stemmen, zullen we dat aanmoedigen.

De volksraadpleging geeft jou als burger de mogelijkheid om je ergens over uit te spreken. Dat vinden we vanuit Groen altijd goed. Democratische mogelijkheden van ons systeem benutten, vinden we positief, en zeker over een relevant thema als betaalbaar wonen.

Het is goed om het gesprek hierover aan te gaan en de volksraadpleging zet dit thema ook hoger op de politieke agenda, ook van andere partijen, iets wat wij met Groen ook willen.

📢 Is een volksraadpleging het beste instrument?

👉 Wij vinden een volksraadpleging rond dit thema niet ideaal.

… want er worden ja/nee-vragen gesteld om je uit te spreken over een heel complexe materie. De vraagstelling is ook een beetje naast de kwestie: er zijn enorm veel manieren om betaalbaar wonen aan te pakken. Het eigen patrimonium van de Stad, in andere woorden het publiek vastgoed van de stad, is eigenlijk maar een klein schakeltje hierin. Maar deze twee vragen zijn nu eenmaal de vragen die de mensen die het initiatief voor de volksraadpleging namen aan de Gentenaar wil voorleggen. Het stadsbestuur kon de vragen wel herformuleren, maar moest wel zo dicht mogelijk blijven bij de origineel gestelde vragen waar ook de handtekeningen onder gezet zijn.

📢 Wat is het stemadvies van GROEN op de twee vragen van de volksraadpleging op 8 oktober?

Er worden in de volksraadpleging twee vragen gesteld waarop je kan antwoorden:

1. Gemeentelijk publiek vastgoed mag niet geprivatiseerd worden. Bent u akkoord? Ja / Nee
2. Moet de Stad Gent een bank van publieke gronden oprichten om 40% sociaal wonen te realiseren? Ja / Nee 

👉 Op de eerste vraag antwoordt Groen “neen, maar” 

Groen is absoluut tegen een wilde uitverkoop van het publieke vastgoed. Waarom? Je kan een gebouw natuurlijk maar één keer verkopen en daarvoor dus maar één keer geld ontvangen en vervolgens uitgeven. We willen nooit gewoon maar een gebouw verkopen om de dagdagelijkse werking van de stadsdiensten te financieren. Daarom zijn we hier heel terughoudend in.

Maar we zijn aan de andere kant ook tegen een totaalverbod op de verkoop van publiek vastgoed. Want er zijn wel degelijk verkopen die kunnen helpen om te zorgen voor beter én betaalbaar wonen. Daarom willen we met Groen de 'nee' als antwoord op vraag 1 nuanceren, vandaar de ‘maar’.

Er zijn een paar voorbeelden die tonen waarom de verkoop van een stuk publiek vastgoed soms wel een goed idee kan zijn:

• Neem nu het stuk bedrijventerrein in De Pinte. Dat in eigendom houden draagt totaal niet bij aan betaalbaar wonen in Gent. De opbrengst van de verkoop van het bedrijventerrein in de Pinte investeren we letterlijk in betaalbaar wonen in Gent, door er bijvoorbeeld grond mee aan te kopen in functie van sociale woningen zoals o.a. het Heilig Hart, of het realiseren van budgethuurwoningen in eigendom van Sogent. Op een bedrijventerrein kan je geen sociale woningen maken, dus dan verkopen we beter. 
• We verkopen soms rechtstreeks grond en/of gebouwen aan Thuispunt (de sociale huisvestingsmaatschappij in Gent). Technisch gezien is dat privatiseren, maar natuurlijk wel volledig ten goede van betaalbaar wonen. Dan kunnen wij daar met Groen niets op tegen hebben.
• Soms wordt grond verkocht aan particulieren, bijvoorbeeld tuintjes. Privatiseren, maar wel op een manier dat het de leefbaarheid voor Gentenaars verbetert, daar kunnen wij eigenlijk alleen maar voor zijn.

Het verhaal is dus niet zo zwart wit als in de vraag lijkt, daarom zijn we ook niet voor een totaalverbod. 

👉 Op de tweede vraag zeggen wij volmondig JA.

Deze vraag is zeer belangrijk voor ons, want betaalbaar wonen vinden we ontzettend belangrijk. Hierrond doen we ook al heel veel, al lang voor de komst van de volksraadpleging! 40% betaalbaar wonen is ook onze visie en staat letterlijk in de beleidsnota wonen van Groen schepen Tine Heyse. De grondenbank kan zeker een middel zijn om dat te bereiken, maar het doel van 40% staat daar nog boven. Als we dat percentage kunnen bereiken door andere wegen dan enkel de grondenbank... dan is dat voor ons even goed. Die andere wegen zijn bijvoorbeeld de manieren waarop we nu reeds sociaal en betaalbaar wonen realiseren: onder andere via het financieel ondersteunen van de bouw en renovatie van sociale huurwoningen en budgethuurwoningen.

40% betaalbaar wonen, wat wil dat nu zeggen? Wel, we streven ernaar dat 20% van alle woningen in Gent sociale woningen zijn, voorbehouden voor de 20% Gentenaars met de laagste inkomens. De andere 20% komt van budgethuur, gereserveerd voor de lage middeninkomens. Budgethuur is kort gezegd het verhuren tegen lagere huurprijs dan de marktprijs, speciaal voor personen wiens inkomen te hoog is om in aanmerking te komen voor een sociale woning maar toch te laag om comfortabel te huren op de privémarkt. 

Vandaar dat we ook voornamelijk inzetten op huren om betaalbaar wonen in Gent haalbaar te maken. Een grondenbank waarbij alle lokale publieke gronden in één hand worden beheerd, kan hier een instrument voor zijn. JA dus!

Het is echt belangrijk dat we goed beseffen dat door op deze twee vragen van de volksraadpleging ja te antwoorden, de woonproblematiek niet zomaar opgelost is. De grondenbank en het radicaal behouden van ons gemeentelijk publiek vastgoed is geen oplossing voor de wooncrisis, er is veel meer nodig dan dat. En daar doen we met Groen al heel veel voor, we zijn trots op ons woonbeleid dat net niet eenzijdig is maar alle aspecten van de wooncrisis op een duurzame manier aanpakt en in de eerste plaats focust op de mensen met de laagste inkomens. 

📢 Wat gaat Groen doen met de resultaten van de volksraadpleging? 

👉 We gaan luisteren naar wat de Gentenaar stemt op de beide vragen

We behouden sowieso, wat de Gentenaar ook stemt op volksraadpleging, de bestaande terughoudendheid bij het verkopen van gemeentelijk publiek vastgoed. Zo blijft de tijdelijke stop op de verkoop van landbouwgrond gelden. Bovendien is de verkoop van gebouwen in deze legislatuur al heel erg beperkt. Als Groen in Gent zullen we sowieso met de resultaten rekening houden in ons programma voor de toekomst van Gent. Wij luisteren naar de Gentenaars en de stemming geeft ons een goede indicatie van hoe Gentenaars over dit thema denken.

Belangrijk om te weten is dat als er op 8 oktober geen 10% van de Gentenaars gaat stemmen, de stemmen niet geteld worden en het stadsbestuur hier niets mee moet doen. Als partij hopen wij wel dat de Gentenaar zijn recht op inspraak benut en we zicht krijgen op de antwoorden van de Gentenaars. Bij een volksraadpleging is het stadsbestuur, ook als de 10% gehaald wordt, niet verplicht om de uitslag te volgen. De Stad Gent kan wel kiezen om haar aanpak over betaalbaar wonen en gemeentelijk publiek vastgoed aan te passen. Wij bij Groen zouden op zijn minst het debat willen openen als de resultaten geteld worden, maar ook als dat niet gebeurt en kijken hoe we betaalbaar wonen nog meer kunnen verzilveren in onze manier van besturen.

📢 Met welk resultaat zal Groen Gent tevreden zijn? 

👉 Wij hopen dat mensen hun democratisch recht gebruiken en hun stem uitbrengen

Om echt tevreden te zijn met de uitkomst, zouden de vragen anders geformuleerd moeten worden. Wij onderschrijven de vraag naar betaalbaar wonen, maar benadrukken dat publiek vastgoed slechts één hefboom is in het realiseren van die doelstelling.

Met de huidige vraagstelling zouden wij tevreden zijn met een ‘neen (maar)’ op de eerste vraag en een ‘JA’ op de tweede vraag. We zouden ook tevreden zijn als we zien dat een groot deel van de Gentenaars (dus zeker meer dan 10% minstens) zijn stem gaat uitbrengen en dat de organisatie van de raadpleging niet tot niets leidt. 

Bijna 30.000 Gentenaars hebben hun handtekening gezet onder de vraag naar meer betaalbaar wonen. Dat onderschrijven we bij Groen Gent volledig. Dit is een krachtig signaal van onze inwoners om verder te zetten en zelfs te versterken wat we als bestuurspartij reeds gestart zijn: een woonbeleid dat wonen voor alle Gentenaars betaalbaar houdt.

📢 Wat deed Groen al voor het behoud van het gemeentelijk publiek vastgoed?

• Dankzij GROEN is er een tijdelijke stop op de verkoop van landbouwgronden. Deze tijdelijke stop was er al binnen Gent, maar dankzij GROEN nu ook buiten Gent. Wat ons betreft, blijft dit ook voor volgend bestuur aangehouden. Zo voorkomen we die uitverkoop, maar laten we wel verkoop toe als het echt zinvol kan zijn. Maar dat is dus geval per geval te bekijken, het is niet alles of niets.
• Ook het totaal van gemeentelijke gebouwen die Gent bezit is de voorbije jaren aangegroeid omdat we continu verbouwen en bouwen in functie van de noden van de Gentenaars.
• Er is heel wat grond gekocht voor het RUP Groen* bijvoorbeeld, om meer natuur-, bos- of parkgebied te voorzien. Meer Groen voor de Gentenaars is een belangrijk doel, en daarom kopen we met de stad ook gronden aan. (=*RUP: Ruimtelijk Uitvoeringsplan)

📢 Wat doet Groen Gent al voor betaalbaar wonen?

Kort gezegd: enorm veel. Er is niet één iets, het Groen beleid is net zo sterk door de mix aan instrumenten. Dat is dé manier om een volwaardig, duurzaam sociaal woonbeleid te voeren Er is niet 1 instrument dat wonen betaalbaar maakt, was het maar zo simpel. Het beleid van Groen rond betaalbaar wonen omvat een heel pallet aan maatregelen om dit waar te maken, want dat is de enige manier waarop dit kan. Je leest alle stappen die we nemen hier.

📢 Wat als je (nog) geen oproepingsbrief ontvangen hebt?

Alle info daarover vind je hier op de website van Stad Gent

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van onze Groene schepenen en gemeenteraadsleden? Schrijf je dan in voor onze fractienieuwsbrief.