"Het project toonde aan dat de begeleiding en opleiding wel in orde moeten zijn."

De sector van de kinderopvang is nog steeds in crisis. Er zijn structurele personeelstekorten en dat laat zich voelen op de werkvloer. De werkdruk voor de kinderbegeleiders die aan boord zijn, is zeer hoog. Ook moeten de openingsuren van een crèche of leefgroepje soms beperkt worden omdat er te weinig personeel is. 

"Eén van de knelpunten is het invullen van de openstaande vacatures: we vinden niet genoeg mensen om alle jobs op te nemen."

"In de eerste plaats moeten er betere arbeidsvoorwaarden komen voor iedereen. Maar we hebben ook meer mensen nodig en zij moeten natuurlijk goed-opgeleid zijn." - Evita Willaert, schepen van Opvoeding.

"In de eerste plaats moeten er betere arbeidsvoorwaarden komen voor iedereen. Maar we hebben ook meer mensen nodig en zij moeten natuurlijk goed-opgeleid zijn. Dat was de insteek van dit project: een nieuwe doelgroep gaan opleiden", zegt Evita Willaert, schepen van Opvoeding.

Oplossingen zoeken

De crisis in de kinderopvang uit zich in een crisis op de werkvloer: te weinig handen moeten zorgen voor onze allerkleinsten.

Vlaanderen werkt in de zogenaamde 'Toekomstwerf' aan een Marshallplan voor de kinderopvang met onder andere pistes rond een lagere kindbegeleiderratio, een betere verloning en werkomstandigheden voor het personeel enzovoort.

"Om structureel meer mensen op de werkvloer te krijgen, is een stevige hervorming nodig. Pas dan krijgen we sterke werkvloeren, die wél aantrekkelijk zijn om voor de job te kiezen." - Evita Willaert, schepen van Opvoeding

"Om structureel meer mensen op de werkvloer te krijgen, is een stevige hervorming nodig. Pas dan krijgen we sterke werkvloeren, die wél aantrekkelijk zijn om voor de job te kiezen."

"Het is heel goed dat het gesprek daarover is opgestart in Vlaanderen. Ook in Gent zitten we niet stil."

"Ik ben zeer blij dat onze Gentse partners de handen in elkaar sloegen om mee te denken, de drempels in kaart te brengen en te werken aan oplossingen", aldus Evita Willaert, schepen van Opvoeding.

Opleiden via werkplekleren

Er worden vele pistes onderzocht en uitgeprobeerd, om meer mensen aan boord te krijgen in de kinderopvang. Dat gebeurt onder andere via tijdelijke projecten waarbij nieuwe doelgroepen worden aangetrokken en nieuwe werkwijzen worden getest.

Onder de noemer 'Nieuwe krachten voor de kinderopvang' zocht de stedelijke Dienst Kinderopvang samen met lokale partners naar oplossingen om meer mensen op te leiden voor het beroep via werkplekleren.

Men creëerde een specifiek traject op de werkvloer zelf, waarbij instappende cursisten opgeleid kunnen worden tot volwaardige kinderbegeleiders voor baby's en peuters.

Het project stond open voor werkzoekenden die verder af staan van de arbeidsmarkt door een lage opleiding of beperkte kennis van het Nederlands en die met een rugzak door het leven gaan.

Omdat het project plaatsvond op de werkvloer zelf, was er ook aandacht voor de context en de draagkracht van de huidige werkvloeren.

De cijfers

Het betreft hier een samenwerking tussen Stad Gent (Dienst Kinderopvang en Dienst Werk), de lokale aanbieders van kinderopvang, Arteveldehogeschool, Groeipunt (het provinciale volwassenenonderwijs) en VDAB. 

Elke partner droeg bij aan het project vanuit de eigen zorg en inhoudelijke expertise. Het traject liep gedurende 3 jaar en de bevindingen werden gemonitord. De resultaten werden deze week bekendgemaakt.

Van de 63 kandidaten die met een opleidingscontract via de VDAB gestart zijn, zijn er ondertussen 17 aan het werk in de kinderopvang. 9 doorlopen verder het traject en zullen afstuderen in februari of juni 2024.

Naast deze nieuwe medewerkers, levert het project belangrijke input voor verdere samenwerking in onze stad en voor de Toekomstwerf voor het Marshallplan dat nodig is in de kinderopvang in Vlaanderen. 

Hoe organiseer je een kwalitatieve opleiding tot kinderbegeleider op de werkvloer? 

Dit specifiek traject maakt dus gebruik van een opleiding via werkplekleren. Deze vorm van opleiding is een concept dat steeds meer zijn ingang vindt in deze sector.

Het betekent dat kandidaat-medewerkers minstens een deel van de opleiding krijgen in de crèche zelf. Deze manier van opleiding kan werken, maar het vergt veel tijd en ondersteuning van de bestaande medewerkers om tot goede resultaten te komen.  

Het was niet evident om dit project uit te rollen in een sector in crisis waar medewerkers door tekorten al sterk onder druk staan.

In zo'n context de opleiding van nieuwe mensen er nog eens bijnemen, vraagt randvoorwaarden die goed zitten.

Er is daarom extra tijd nodig op de werkvloer om de begeleiding op te nemen én de mensen die deze begeleiding doen (in dit geval zijn dat zelf kinderbegeleiders) moeten daarvoor ook de nodige bagage hebben en tijd krijgen. Dat is een eerste conclusie.

Alleen liefde voor kinderen volstaat niet

Daarnaast hebben goede kinderbegeleiders heel wat vaardigheden en kennis nodig. We moeten af van het idee dat wie graag kinderen ziet, geknipt is voor een job in de kinderopvang.

Het is belangrijk om kandidaat-kinderbegeleiders een duidelijk beeld op en een realistische verwachting van de job te bieden voor ze starten aan een traject van werkplekleren.

Het project wees ook uit dat, met de hervorming van de opleiding binnen het volwassenenonderwijs, de opleidingstijd te kort geworden is om mensen tijdens die opleiding in staat te stellen goede kinderbegeleiders te worden.

Dat zorgt op zijn beurt opnieuw voor meer werkdruk op de werkvloer, want deze kinderbegeleiders moeten na aanstelling nog extra ondersteund worden om alle competenties en kennis te verwerven die ze nodig hebben.

"Zij-instroom en werkplekleren mogen niet leiden tot lagere eisen voor de  kinderbegeleiders. Echt, dit gaat over het verzorgen en opvoeden van onze allerkleinsten. Dan is enkel de hoogste lat voldoende." - Evita Willaert, schepen van Opvoeding

"Ik ben trots dat we dit project zijn aangegaan met zoveel lokale partners. Het is een win voor de deelnemende cursisten en het levert interessante bevindingen op voor de werkgevers en de huidige kinderbegeleiders."

"De resultaten zijn van groot belang. Het is makkelijk gezegd dat de sector extra personeel kan werven via zij-instroom of werkplekleren. Maar het project toonde aan dat de begeleiding en opleiding wel in orde moeten zijn."

"Zij-instroom en werkplekleren mogen niet leiden tot lagere eisen voor de  kinderbegeleiders. Echt, dit gaat over het verzorgen en opvoeden van onze allerkleinsten. Dan is enkel de hoogste lat voldoende", zegt Evita Willaert, schepen van Opvoeding.

Ook toonde het project aan dat bij het werken met deze doelgroep een specifieke aanpak nodig is.

Deze mensen hebben meer tijd en veel ondersteuning nodig (ook bv. voor het verwerven van taal) en dat vergt een grote investering van de werkvloer, met sterke begeleiding en coaching van de kandidaat én de mensen op de werkvloer zelf.

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van onze Groene schepenen en gemeenteraadsleden? Schrijf je dan in voor onze fractienieuwsbrief.