Waarom verdichten in de 20e-eeuwse wijken een slimme zet is

01 Maart 2024

Waarom verdichten in de 20e-eeuwse wijken een slimme zet is

'Slim verdichten' of inbreiden betekent dat we in onze stad met de beschikbare ruimte méér doen.

Bouwkranen en bouwwerven, de stad is in beweging en verandert constant. Dat is nodig. Elk jaar komen er Gentenaars bij. Ook ‘wonen’ verandert. Meer kleinere gezinnen (door meer éénoudergezinnen bijvoorbeeld), flexibele en alternatieve woonvormen, beter geïsoleerde woningen … Iedereen wil graag een aangename woning die aan de nodige eisen voldoet. En ook betaalbaar. De uitdagingen zijn groot. Er moet dus worden gebouwd en verbouwd.

"Het stedenbouwkundig beleid dat we vanuit de stad voeren bepaalt mee hoeveel groene ruimte we overhouden", zegt Filip Watteeuw, schepen van Stedenbouw. "De binnenstad moeten we meer lucht, licht en groen geven, de 20e-eeuwse gordel verdichten. Dat klinkt misschien niet erg ‘groen’, maar dat is het wel."

Jaarlijks 500 woningen erbij

Tussen 2010 en 2020 steeg het inwonersaantal in Gent met 20.561 inwoners. Goed voor 4.692 bijkomende huishoudens. De verwachting is dat er tussen 2020 en 2030 nog eens zoveel inwoners bijkomen. Uitgerekend moeten er zo een 500-tal woningen bij komen om die groei op te vangen.

"De druk op de beschikbare ruimte is heel groot", legt Filip uit. "Bijkomend bouwgebied creëren lijkt de makkelijkste oplossing maar dan wordt er verder geknabbeld aan het versnipperde groen dat er nog is. We willen meer groen, niet minder! Door in de binnenstad open ruimte te creëren en in de 20e-eeuwse gordel dichter te bouwen, kunnen we voorkomen dat we nieuwe groengebieden moeten aansnijden én zorgen dat het aangenaam wonen is in dichtbebouwde wijken."

"De binnenstad moeten we meer lucht, licht en groen geven, de 20e-eeuwse gordel verdichten. Dat klinkt misschien niet erg ‘groen’, maar dat is het wel." - Filip Watteeuw, schepen van Stedenbouw

Slim verdichten, inbreiden, ontpitten, vergroenen of bouwblokvisie … maar wat betekenen ze nu eigenlijk? En spreken ze elkaar niet tegen? Want verdichten is toch in strijd met vergroenen?

Helemaal niet! Het zijn slimme oplossingen om het groeiende aantal inwoners op te vangen.

Als we het groen in en rond Gent willen beschermen en nog liever, willen uitbreiden, moet we kijken hoe we de beschikbare ruimte best gebruiken. Het is efficiënt naar ruimtegebruik om mensen dicht bij elkaar te laten wonen. In het centrum bijvoorbeeld of een dorpskern.

Door dicht bij elkaar te wonen, worden de afstanden tot allerlei voorzieningen zoals onderwijs, werk, zorg en ontspanning kleiner en makkelijker overbrugbaar te voet of met de fiets. Nutsvoorzieningen zijn ook efficiënter te voorzien. Openbaar vervoer kan beter worden georganiseerd.

Door dicht bij elkaar te wonen, worden de afstanden tot allerlei voorzieningen zoals onderwijs, werk, zorg en ontspanning kleiner en makkelijker overbrugbaar te voet of met de fiets.

Maar dichter bij elkaar kan enkel als dat wonen kwalitatief is. En dat kan alleen als er voldoende open en groene ruimte is om te ontspannen. In stadscentra, zoals de Gentse binnenstad en de 19e-eeuwse wijken (bv. Ledeberg, Bloemekenswijk, Brugse Poort) wonen heel veel mensen dicht op elkaar. Daar nog verder verdichten is geen goed idee.

Om wonen hier aangenaam en aantrekkelijk te houden, moeten we meer plaats maken voor groen. Dat kan door parken aan te leggen of binnengebieden groener te maken. Om dat laatste te realiseren is er in Gent een bouwblokvisie ontwikkeld.

Bouwblokvisie

De bouwblokvisie is de handleiding bij nieuwe ontwikkelingen in de binnengebieden in de binnenstad en de dichtbebouwde wijken. Binnengebieden zijn nu vaak verhard en volgebouwd met allerlei constructies zoals garageboxen, verlaten industriële panden, koterijen …

In de dichtbewoonde wijk Brugse Poort bijvoorbeeld nemen garageboxen 50.000m² in. Dat zijn maar liefst 7 voetbalvelden! Die ruimte kan de buurt echt meer licht, lucht en groen geven als ze anders wordt gebruikt.

Met de bouwblokvisie zijn ontwikkelingen in binnengebieden enkel nog toegelaten als deze ontwikkelingen bijkomend groen of voorzieningen voor de wijk realiseren. In kleine binnengebieden ontstaan zo nieuwe werkplekken of gemeenschapsvoorzieningen zoals een crèche, dokterspraktijk of studentenhuisvesting.

In de middelgrote en grote binnengebieden realiseren we 8 bijkomende groenzones van 1.500 m². Op de oude Schollaertsite aan de Nieuwe Wandeling bijvoorbeeld wordt een oud bedrijventerrein met loodsen en parking omgevormd tot studentenhuisvesting, horeca en een stadsbos.

Op de voormalige Fluvius-site aan de Bomastraat komt een school en een nieuw park. Sinds de introductie van de bouwblokvisie, pasten 58 projectontwikkelingen dit toe. De resultaten worden stilaan op het terrein zichtbaar. De kern van het bouwblok halen we er zo uit. We ontpitten en verluchten zo de bouwblok.

Verdichten in de 20e-eeuwse gordel

In de tweede helft van de 20e-eeuw werd stad Gent breed uitgesmeerd, tot ver voorbij de rand van de stad. Open ruimte was minder schaars en elk huishouden koesterde het idee van een huis met tuin.

Er werd ongebreideld verkaveld en villawijken schoten uit de grond. Grote woningen op nog grotere percelen, steeds verder van het centrum, steeds meer knabbelend aan het groen.

Maar ondertussen zijn we meer dan 50 jaar verder en met veel meer mensen. Het systeem van nog meer verkavelen is al lang niet meer houdbaar. Er is gewoonweg niet voldoende ruimte voor dit systeem. Enter ‘slim verdichten’.

'Slim verdichten' of inbreiden betekent dat we in onze stad met de beschikbare ruimte méér doen. In 20e-eeuwse wijken, waar we in het verleden onzorgvuldig met ruimte omsprongen, gaan we nu de beschikbare ruimte efficiënter gebruiken.

In 20e-eeuwse wijken, waar we in het verleden onzorgvuldig met ruimte omsprongen, gaan we nu de beschikbare ruimte efficiënter gebruiken.

Dat kan door kleinere wooneenheden te bouwen. Zo wordt er minder verhard en blijft er meer open ruimte over. Ook gezinsvriendelijke meergezinswoningen met eventueel gezamenlijke tuinen, of hogere gebouwen zorgt er voor dat dezelfde beschikbare ruimte meer woongelegenheid biedt.

"Nog heel wat werk voor de boeg dus", besluit Filip, "maar als we willen dat onze kinderen en kleinkinderen later ook nog een betaalbare, kwalitatieve woning kunnen vinden én er voor hen nog open ruimte en natuurgebied overblijft moeten we nu aan de slag!"

Nieuwsbrief Filip 

Op de hoogte blijven van het nieuws van en over Filip? Schrijf je dan in op de persoonlijke nieuwsbrief van Filip.