"Zorgen voor hun fysieke of mentale gezondheid komt voor dak- en thuislozen, in het geheel van al hun dagelijkse bezorgdheden, vaak niet op de eerste plaats."

foto: Jahroen Adriansens

Mensen die in dak- of thuisloosheid terechtkomen, moeten overleven in zeer precaire omstandigheden. Op straat leven is een echte beproeving voor lichaam en geest. Veel daklozen hebben dan ook gezondheidsproblemen, fysiek of psychisch. Het kan de reden zijn dat men op straat is beland, maar voor anderen is het er het gevolg van. Hoe vinden zij de zorg die zij nodig hebben?

Raadslid Anita De Winter informeerde in de commissie deze week hoe de organisatie van en toeleiding naar zorg voor deze doelgroep in onze stad voorzien is. Hoe vinden dak- en thuislozen de weg naar medische zorgen als ze die nodig hebben? Schepen Evita Willaert, bevoegd voor onder andere Outreachend Werken, gaf meer toelichting.

"We weten dat dak- en thuislozen vaker ziek zijn dan anderen, door de omstandigheden waarin ze leven. Toeleiding naar zorg is dan ook heel belangrijk." - Anita De Winter, raadslid

"Zorgen voor hun fysieke of mentale gezondheid komt voor dak- en thuislozen, in het geheel van al hun dagelijkse bezorgdheden, vaak niet op de eerste plaats. Toch weten we dat ze vaker ziek zijn dan anderen, door de omstandigheden waarin ze leven. Toeleiding naar zorg is dan ook heel belangrijk", zegt gemeenteraadslid Anita De Winter.

Veel dak-en thuislozen hebben al vaak hulp gezocht, maar omwille van een complexe problematiek, omdat ze niet voldeden aan bepaalde voorwaarden of om nog andere redenen, hebben ze vaak het vertrouwen in hulp- en dienstverlening verloren.

Daardoor maken ze minder gebruik van eerstelijnszorg en komen soms te snel terecht bij de spoeddiensten.

Veldwerkers houden vinger aan de pols

Het is de opdracht van outreachende werkers en straathoekwerkers om de vinger aan de pols te houden met en bij heel kwetsbare mensen zonder of met een fragiel netwerk.

Ook de gezondheidstoestand van de kwetsbare groep is iets wat deel uitmaakt van hun uitdagingen tot specifieke ondersteuning. Het herstel van vertrouwen en zoeken naar adequate zorg zijn zaken waarop de veldwerkers elke dag inzetten.

"Ik wil onze outreachers en onze hulpverleners nadrukkelijk bedanken voor hun inzet en hun werk. Zij maken echt het verschil voor hun gasten." - Evita Willaert, schepen van Outreachend Werk

"De winter komt er aan, we hadden al enkele winterprikken. Ik wil onze outreachers en onze hulpverleners nadrukkelijk bedanken voor hun inzet en hun werk. Zij maken echt het verschil voor hun gasten", zegt Evita Willaert, schepen van Outreachend Werk.

Geschonden vertrouwen

Tegelijk zijn de outreachers zich ervan bewust dat ze niet altijd alles opmerken of te weten komen. Dat heeft opnieuw te maken met het gebrek aan vertrouwen bij hun ‘gasten’.

Maar vaak speelt ook mee dat de gast een opname in het ziekenhuis vreest, omdat hij of zij daardoor bijvoorbeeld niet meer zou kunnen zorgen voor een hond of geen toegang meer zou hebben tot verslavende middelen zoals alcohol of drugs.

Dat maakt het voor de veldwerkers van Dienst Outreachend Werk niet makkelijk om in te schatten of iemand nood heeft aan acute verzorging. Het is al voorgekomen dat men te laat hulp kon bieden omdat de nood niet gekend was.

"Het is natuurlijk ook de taak van ons allemaal om de hulpdiensten in te schakelen wanneer je ziet dat iemand dringende medische hulp nodig heeft." - Evita Willaert, schepen van Outreachend Werk

"Het is natuurlijk ook de taak van ons allemaal om de hulpdiensten in te schakelen wanneer je ziet dat iemand dringende medische hulp nodig heeft."

"Zo’n urgenties komen natuurlijk ook voor bij dak- en thuislozen en ook voor hen moeten we, als medemens, zorgen", zegt Evita Willaert, schepen van Outreachend Werk.

Contact maken en contact houden

Nabijheid is hierin een sleutelbegrip. Een eerste opdracht is dan ook om contact te maken en contact te houden met hen. Door de dak- en thuislozen frequent te bezoeken kan de veldwerker vertrouwen winnen, een betere inschatting maken en de dak- en thuisloze zoveel mogelijk trachten toe te leiden naar zorg wanneer daar nood toe is.

"Het leven op straat is een uitdaging op zich. We streven naar een menswaardig leven voor iedereen en daarom is het belangrijk dat we de ogen niet sluiten, ook niet voor mensen in heel precaire situaties." - Anita De Winter, raadslid

"Het leven op straat is een uitdaging op zich. We streven naar een menswaardig leven voor iedereen en daarom is het belangrijk dat we de ogen niet sluiten, ook niet voor mensen in heel precaire situaties", zegt Anita De Winter, raadslid.

Een concreet voorbeeld vinden we bij de werking Opstap. Daar zet men specifiek in op het versterken van een vertrouwensband tussen medische hulpverleners en de specifieke doelgroep van mensen met een drugsverslaving en mensen in herstel.

Men nodigt ten gepaste tijden een tandarts of arts uit binnen de werking, zodat gasten en hulpverleners op een laagdrempelige manier met elkaar in contact kan komen.

Zorginitiatieven

Er zijn in onze stad tot slot inderdaad afspraken tussen de outreachers en de verschillende zorg- en hulpinitiatieven die zich op verschillende manieren inzetten om gerichte medische zorg te krijgen tot bij deze precaire groep zoals dak- en thuislozen.

Wanneer de zorgvraag concreet wordt, zijn er in Gent verschillende initiatieven beschikbaar. Er zijn bijvoorbeeld community healthworkers en gezondheidsgidsen van de eerstelijnszone in Gent.

Zij brengen geen zorgen toe, maar begeleiden kwetsbare doelgroepen naar de juiste zorg.

Ze maken bijvoorbeeld een afspraak met de dokter, de tandarts, de psycholoog … Ze ondersteunen ook, door te helpen herinneren aan een afspraak, de weg te tonen, een luisterend oor te bieden …

Stabiele plek

Er zijn ook 5 medische herstelbedden in het Leeuwenhof in Drongen voor  dak- of thuislozen die medische nazorg nodig hebben na een opname of behandeling in het ziekenhuis.

Ze vinden er een stabiele plek om te revalideren, en krijgen er begeleiding van het OCMW in de zoektocht naar een eigen woonst of opvangtraject. Zo verkleint het risico op langdurige medische problemen en vergroot de kans op een succesvol traject uit de dakloosheid.

Psychiatrische en complexe sociale problematiek

Er zijn vervolgens de MOBIL-teams van PAKT. Pakt is het netwerk voor Geestelijke Gezondheidszorg voor volwassenen in onze regio.

Deze teams geven mobiele ondersteuning in de leefomgeving van een gast met ernstige psychische kwetsbaarheden. Deze werking is specifiek gericht naar mensen die gepaste zorgen missen of mijden zoals dak-en thuislozen.

Het gaat vooral om mensen met een psychiatrische problematiek in combinatie met een complexe sociale problematiek waarbij het moeilijk is om een gepast zorgtraject op te bouwen.

Samenwerking met WGC's

En tenslotte kunnen we door goede samenwerkingen tussen de veldwerkers van Dienst Outreachend Werk en de WijkGezondheidsCentra in bijzondere casussen beroep doen op de ondersteuning van dokters en verpleegkundigen.

In uitzonderlijke gevallen bezoekt men samen gasten op straat. Dit is niet structureel, enkel wanneer een bepaalde urgente casus zich voordoet.

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van onze Groene schepenen en gemeenteraadsleden? Schrijf je dan in voor onze fractienieuwsbrief.