> LINK NAAR ARTIKEL CIRCULAIRE BUREAUS IN HET STADHUIS Maar liefst 265 gemeenteraadsleden hebben sinds de verkiezingen van 2018 ontslag genomen. Steeds meer raadsleden geven aan hun mandaat met een job en gezinsleven niet meer te kunnen combineren of hebben moeite met het gebrek aan impact op het lokale beleidsniveau. Nochtans staan gemeenteraadsleden het dichtst bij de lokale gemeenschap en genieten ze het meeste vertrouwen van de burgers. Op initiatief van de gemeenteraadsvoorzitters van Gent en Leuven pleiten een aantal raadsvoorzitters voor beter ondersteunde raadsleden met een volwaardig statuut.

Versterking van de gemeenteraad

“De versterking van de gemeenteraad is noodzakelijk om de functie van raadslid aantrekkelijker te maken zodat geëngageerde mensen zich aangetrokken voelen om publieke en politieke verantwoordelijkheid op te nemen. Het is in het belang van de samenleving dat burgers meewerken aan de toekomst van hun gemeente door lokaal politiek actief te zijn”, aldus Leuvens gemeenteraadsvoorzitter Dorien Meulenijzer.

Zeneb Bensafia was de afgelopen drie jaar voorzitter van de gemeenteraad in Gent. Haar ervaring zorgde er mee voor dat de visietekst tot stand kwam.

De verantwoordelijkheden en opdrachten van de gemeenteraden zijn immers niet min. Als hoogste orgaan op het lokale niveau spelen ze een belangrijke beleidsbepalende rol, onder meer met de goedkeuring en jaarlijkse bijsturing van de meerjarenplanning en het budget. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor het controleren van het werk van het college van burgemeester en schepenen. Maar vooral hebben ze een volksvertegenwoordigende rol waarbij ze debatteren over actuele thema’s in de stad en vragen van burgers. Voor de versterking van de lokale democratie is een versterking van de gemeenteraad dan ook noodzakelijk.

Ervaring Zeneb leidt mee tot visietekst

De gemeenteraadsvoorzitters doen nu enkele voorstellen om het statuut en rol van de raadsvoorzitters scherp te krijgen en de gehele gemeenteraad te versterken. Zeneb Bensafia was de afgelopen drie jaar voorzitter van de gemeenteraad in Gent. Haar ervaring zorgt er mee voor dat de visietekst tot stand kwam.

Autonome agendavorming

In de visietekst pleiten de voorzitters onder andere voor een betere en autonome agendavorming en worden er enkele good practices meegegeven zoals het politiek afstemmen in een dagelijks bestuur van de gemeenteraad (bureau), het houden van actualiteitsdebatten of het inplannen van een eigen werkingsbudget van de raad zodanig dat men raadsleden beter kan ondersteunen door middel van opleidingen en dergelijke.

Een beter statuut en (personele) ondersteuning

Verder doen de voorzitters ook aanbevelingen aan de minister omtrent enkele wijzigingen van het Decreet Lokaal Bestuur.

Allereerst staan de voorzitters achter het verbeteren van het statuut van de raadsleden. Tegenover collegeleden met een goed statuut en ondersteund door een kabinet en/of administratie, staan raadsleden zonder statuut. Het zijn enthousiaste “vrijwilligers” met een zeer beperkte vergoeding die er alleen voor staan.  De werklast voor raadsleden ligt daarentegen erg hoog.

“Raadsleden die actief zijn in commissies, fracties, meerderheidsoverleg,… en de dossiers voor de gemeenteraad goed willen voorbereiden, hebben daar zeker in de centrumsteden een deeltijdse taak aan. Zowel om het mandaat van raadslid haalbaar en werkbaar te maken als om waardevolle mensen kansen te geven is een verbeterd statuut voor de raadsleden onmisbaar”, aldus Gents raadsvoorzitter Christophe Peeters.

Het verbeteren van het statuut van de raadsleden kan volgens de voorzitters gebeuren door meer personele ondersteuning, opleidingen en vergoeding naar tijdsbesteding. Belangrijk bij deze oefening is dat ze budgetneutraal blijft en de gemeenten (lees de belastingbetaler) niet op extra kosten jaagt. De discussie over het verbeteren van het statuut moet dus samen bekeken worden met bijvoorbeeld een evaluatie van het aantal mandatarissen en een uniformisering op het vlak van presentiegelden, aldus Peeters. Met beter omkaderde raadsleden die hun mandaat deeltijds en overdag kunnen uitoefenen, zetten we in op meer kwaliteit. Op die manier wordt de (lokale) democratie versterkt. De voorzitters zien de versterking van de gemeenteraad onder de aansturing van de voorzitter van de raad gebeuren.

“In 2005 werd de functie van voorzitter van de gemeenteraad losgekoppeld van het burgemeesterschap. De wetgever had als doel de gemeenteraden op die manier te versterken. We zien echter dat de raadsvoorzitter nauwelijks handvaten gekregen heeft om de gemeenteraden vorm te geven en de lokale democratie te versterken. Nochtans zien we dat de functie van voorzitter in de lift zit. Momenteel zijn in Vlaanderen 85% van de voorzitters geen lid meer van het college van burgemeester en schepenen. Dit geeft een andere dynamiek in de raadszittingen. Er is bijgevolg nood aan een sterker statuut en rol voor de voorzitter, inclusief de regeling voor een vergoeding in verhouding tot de tijdsbesteding van de voorzitter”, aldus Gents ondervoorzitter Zeneb Bensafia.

“Deze nota vormt voor ons een vertrekpunt en zal de komende weken en maanden verder besproken worden met alle raadsvoorzitters in Vlaanderen. We willen met deze voorzet ons steentje bijdragen in het debat dat momenteel gevoerd wordt in het Parlement. Het is tegelijk een stevige oproep aan de minister en het Parlement om de signalen en verzuchtingen vanuit het lokale niveau ernstig te nemen. Indien we onze lokale democratie willen versterken dan zijn sterke gemeenteraden met sterke voorzitters en sterke raadsleden broodnodig”, aldus de voorzitters

Als bijlage kan u de volledige nota vinden. De nota werd eveneens overgemaakt aan de minister van Binnenlands Bestuur Bart Somers en de parlementaire werkgroep, die zich op dit moment buigt over het statuut van de gemeenteraadsleden.

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van Groen Gent? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.