Heel wat Gentenaars hebben er lang naar uit gekeken, en vanaf 1 januari is het zo ver: Gent voert een lage-emissiezone (LEZ) in. Onze stad zet met de LEZ opnieuw een belangrijke stap naar zuivere lucht én duurzame mobiliteit. Dit zijn enkele van de meest gestelde vragen.

1. Maakt de LEZ een belangrijk verschil voor de luchtkwaliteit?

In de stad zijn auto’s een heel belangrijke bron van luchtvervuiling. Door de lage-emissiezone zal vooral de hoeveelheid roet in de lucht gevoelig dalen. De Wereldgezondheidsorganisatie laat er geen twijfel over bestaan: roet veroorzaakt kanker. En dus is iedere maatregel tegen roetvervuiling van groot belang.

Op onderstaand kaartje is duidelijk zichtbaar dat er nog werk aan de winkel is: op veel plaatsen in de Gentse binnenstad zijn de roetconcentraties te hoog.

2. Hebben we vanaf dag één dan properder lucht?

Ja: elke vervuilende auto minder is een goede zaak voor de luchtkwaliteit.

Nee: het is mogelijk dat de lucht op  plaatsen waar  heel veel auto’s passeren, minder vervuild is dan plaatsen waar  veel minder auto’s voorbijrijden. Dat heeft onder meer te maken met wind en bebouwing (kan de vervuiling weg?) en met de doorstroming van het verkeer. Ook de weersomstandigheden spelen mee.

Omwille van die weersomstandigheden (die elk jaar anders zijn)  duurt het ook enkele jaren voor we betrouwbare cijfers kunnen voorleggen over het effect van de LEZ. Niet getreurd: cijfers uit andere Europese steden met een LEZ tonen duidelijk aan: een LEZ invoeren zorgt voor opvallend properder lucht. Niet te verwonderen dus dat er ondertussen meer dan 220 (!) Europese steden zijn met een LEZ.

3. Ik woon in de rand van Gent. Is de LEZ een goede zaak voor álle Gentenaars?

Door maatregelen als de LEZ worden onze auto’s sneller schoner. Daarvan profiteert iedereen mee. Bovendien: binnen enkele jaren al wordt de zone groter waar vervuilende auto’s niet meer in mogen. Dat heeft Groen laten opnemen in het bestuursakkoord.

We beginnen met het centrum omdat zich daar veel smalle straten met hoge woningen bevinden, waar de vervuiling lang blijft hangen. De bevolkingsdichtheid is er ook het hoogst, dus hier heeft de LEZ ook de grootste impact op de volksgezondheid.

4. Tegen betaling mogen bepaalde categorieën auto’s wel nog binnen. ‘Wie betaalt, mag vervuilen’?

Tegen betaling met een vervuilende auto de zone inrijden kan maar tijdelijk en voor een beperkt aantal voertuigen.

Aan de invoering van de LEZ ging heel wat studiewerk vooraf. Zo weten we dat heel wat dieselwagens in 2020 tussen de 9 en 12 jaar oud zullen zijn. Voor veel mensen is dat nog te vroeg om hun auto te vervangen. De tijdelijke toelating dient daarom als overgangsmaatregel, zodat men zich kan voorbereiden op 2025, wanneer de normen strenger worden.

5. Is de LEZ ook een sociale maatregel?

Gent voorziet tal van premies en subsidies die mensen de overstap laten maken van de auto naar duurzaam vervoer. Wie minder middelen heeft, krijgt meer steun, zoals in de vorm van goedkope of zelfs gratis taxicheques of een verhoogde slooppremie.

Dit past in de bredere strijd tegen vervoersarmoede. Ook de gratis bus- en tramabonnementen tot 14 jaar, investeringen in wandelen en fietsen (de goedkoopste manieren om je te verplaatsen), het aangepaste rolstoelvervoer van de Minder Mobielen Centrale en de gratis shuttlebussen die (gratis) park-and-rides verbinden met het stadscentrum, maken deel uit van dat verhaal.

Voor het volledige overzicht van premies en subsidies, zie: https://stad.gent/nl/mobiliteit-openbare-werken/lage-emissiezone-2020/subsidies-en-premies-milieuvriendelijke-mobiliteit

6. Wat doet de stad met de inkomsten van de LEZ?

De invoering van de LEZ  is een dure zaak voor de stad. Hoewel heel wat mensen uitzonderingen aankopen om nog een bepaalde tijd de zone te mogen inrijden, kost de maatregel ook heel veel geld: personeelskosten, ontwikkelen van de nodige software, premies en subsidies, het plaatsen van camera’s voor de controles, enzovoort.

7. Auto’s vervuilen en worden aangepakt, maar wat met de grote industrie?

Kachels, auto’s, industrie, lelijk vloeken… Er zijn heel wat vormen van luchtvervuiling in onze stad. En die worden aangepakt! Alle maatregelen zijn gebundeld in het luchtkwaliteitsplan. Meer info: https://www.lne.be/luchtkwaliteitsplan-gent

Veel bedrijven zijn zogeheten klasse 1-bedrijven. Dat betekent dat ze onder de bevoegdheid vallen van Vlaanderen. Daarom heeft Stad Gent voor het luchtactieplan samengewerkt met de Vlaamse overheid (en ook met het Havenbedrijf Gent en buurgemeenten) om luchtverontreiniging ambitieus aan te pakken.

Belangrijk om weten: roet en fijn stof zijn vooral schadelijk als ze dicht in je buurt worden uitgestoten. Het is dus in de eerste plaats de uitstoot in de stad zelf die we moeten aanpakken.

Dat zie je ook opnieuw op onderstaande kaartjes. Links de algemene luchtvervuiling, relatief gelijk gespreid over de stad en de regio. Rechts de luchtvervuiling uit fijne roetdeeltjes, voornamelijk afkomstig van auto’s, duidelijk meer vervuiling in de stad.

Meer weten? Uitgebreide info vind je op lez2020.gent