Gezondere Gentse lucht

De luchtkwaliteit in Gent verbetert jaar na jaar. En dat is goed voor de gezondheid van alle Gentenaars. De meetresultaten voor 2020 in het VMM-jaarrapport Luchtkwaliteit in Gent zijn erg opvallend. In vergelijk met 2019 daalde NO2-concentraties met 23% en roet met 32%. Deze drastische daling is voor groot deel te wijten aan minder autoverkeer door de coranamaatregelen.

Het coronajaar maakt het moeilijk om het effect van de opstart van de LEZ op de Gentse luchtkwaliteit goed in te schatten.

De Gentse lucht wordt steeds properder, maar luchtvervuiling blijft het grootste milieuprobleem voor onze gezondheid. Ook in Gent. Zeker langs drukke verkeersassen en in smalle straten zijn nog bijkomende inspanningen nodig om de luchtkwaliteit verder te verbeteren. En daar gaan we in Gent volop voor.

Autoverkeer heeft belangrijke impact op Gentse luchtkwaliteit

Het VMM-jaarrapport Luchtkwaliteit in Gent 2020 is een bijzonder jaarrapport omdat het ons inzicht geeft op het effect van minder autoverkeer op de luchtkwaliteit. NO2- en roet-concentraties zijn beiden sterk gerelateerd aan zogenaamde verkeersemissies.

Wat het VMM-jaarrapport ons laat zien is dat wanneer het autoverkeer aan banden gelegd wordt dit een aanzienlijke impact heeft op de luchtkwaliteitsconcentraties.

Het VMM-rapport schat dat door de coronamaatregelen de verkeersemissies in 2020 voor personenvervoer 23 % lager lagen dan in andere jaren, voor vrachtvervoer schatten ze dit op 4 %. De impact van die lagere verkeersemissies laat zich duidelijk zien in de luchtkwaliteitsdata: ten opzichte van 2019 werd er in 2020 een daling van de NO2-jaargemiddelde concentraties gemeten met bijna één-vierde (23%). Voor roet-concentraties was dit zelfs een daling van bijna één-derde (33%).

Ook voor fijn stof is er een daling in de gemeten jaargemiddelde concentraties: voor PM2,5 is dit -15 % ten opzichte van 2019, voor PM10 is dit -8%.

Deze luchtkwaliteitsdata laten opnieuw zien dat autoverkeer een erg belangrijke impact heeft op lokale luchtvervuiling.

Het coronajaar maakt het moeilijk om het effect van de LEZ in te schatten

Het effect van de LEZ op de luchtkwaliteit is op basis van de metingen heel moeilijk te beoordelen, zeker omwille van de coronaomstandigheden. Met de beschikbare gegevens kunnen we niet inschatten wat het netto-effect van de invoering van de LEZ is op de Gentse luchtkwaliteit.

Maar duidelijk is wel dat het wagenpark 2x sneller vergroend is in en rond Gent, dan in de rest van Vlaanderen. En door de invoering van de LEZ werd er in 2020 de helft minder kankerverwekkend roet uitgestoten in de LEZ.

Lokale verkeersmaatregelen zijn belangrijk voor gezonde lucht

Voor de gezondheid van de Gentenaars is het zeer belangrijk om in te grijpen op de lokale verkeersemissies. Die vervuiling wordt immers letterlijk dicht bij ons uitgestoten. De vervuiling komt vrij op een lage hoogte en ze blijft in nauwe straten (street canyons) langer hangen.

Dat is net waarom het Gentse stadsbestuur die verkeersemissies gericht aanpakt, door tegelijkertijd in te zetten op de uitrol van circulatieplannen (die zorgen voor minder verkeer) én de LEZ (die zorgt voor schoner verkeer).

Bijkomend investeren we met het luchtkwaliteitsfonds de volgende jaren 4,5 miljoen euro extra in maatregelen voor propere Gentse lucht. Met deze maatregelen willen we ervoor zorgen dat in Gent de uitstoot van schadelijke en ongezonde stoffen sneller daalt.

Geen lokale handvaten om uitstoot van huishoudelijke houtverbranding aan te pakken

Net omdat Gent sterk inzet op verkeersmaatregelen om de lokale luchtkwaliteit te verbeteren, neemt het aandeel van huishoudelijke houtverbranding in de totale uitstoot jaar na jaar toe.

Huishoudelijke houtverbranding heeft een aandeel in de Gentse luchtconcentraties van 7 - 8% voor fijn stof (PM10) en 25 - 27% voor roet. En veroorzaakt meer dan de helft van de fijnstofuitstoot (PM_2,5) in Vlaanderen.

Een nieuwe goed geïnstalleerde houtkachel stoot 100 keer meer fijn stof uit dan een gaskachel. Bij slecht gebruikte, slecht geplaatste of oude toestellen en open haarden is dit nog veel meer. Dat is waarom Stad Gent inzet op een ontradingsbeleid voor huishoudelijke houtverbranding.

Maar wij hebben als Stad geen handvaten om de problematiek bij geïnstalleerde kachels aan te pakken: het is quasi onmogelijk om te handhaven bij klachten. Enkel met een huiszoekingsbevel zouden onze handhavingsdiensten een vaststelling kunnen doen.

De impact van huishoudelijke houtverbranding is groot. En kan lokaal erg veel hinder veroorzaken. Om de problematiek op de kaart te zetten zijn we partner in het preventieproject Gezonde buur(t) dat ingediend werd bij Kom op tegen Kanker. Dit is een voorbereidend onderzoek voor een volgende grootschalige Curieuzeneuzen-actie.

Met dit project willen we heel gericht de bewustwording en kennisvorming rond de impact van huishoudelijke houtverbranding op de luchtkwaliteit en de gezondheid versterken en in kaart brengen.

Vlaams luchtkwaliteitsbeleid derde maal gebuisd door rechter

Greenpeace kreeg gisteren voor een derde maal gelijk van de rechter (Hof van Beroep) in een procedure tegen het Vlaams luchtkwaliteitsbeleid. Het plan volstaat niet om de luchtkwaliteitsdoelstellingen tijdig te realiseren.

Luchtvervuiling is een ziekmaker, en is nog steeds het grootste milieuprobleem voor de gezondheid van alle Vlamingen. Er zijn dringend bijkomende Vlaamse maatregelen nodig. Vlaams minister voor mobiliteit Lydia Peeters deed alvast een voorzet door de slimme kilometerheffing terug op tafel te leggen.

Minister voor milieu Zuhal Demir heeft dan weer een belangrijke verantwoordelijkheid om bijkomende maatregelen te nemen om de vervuiling door huishoudelijke houtverbranding aan te pakken.

De oplossingen om de uitstoot van houtverbranding te verminderen liggen klaar en zijn beschreven in de Vlaamse Green Deal Huishoudelijke Houtverwarming, waar de stad Gent aan meewerkte. Het is nu aan minister Zuhal Demir om dit in concreet beleid om te zetten.

Link naar het volledige rapport.