Het lerarentekort is niet meer uit de actualiteit weg te slaan. Terecht, want de gevolgen voor onze jongeren -onze toekomst- zijn moeilijk te onderschatten. Het tekort heeft verschillende oorzaken, ook binnen het onderwijs zelf. De personeelsregelgeving zorgt er bijvoorbeeld niet alleen voor dat directies moeilijk een goed personeelsbeleid kunnen uitbouwen, ze belemmeren bovendien dat de opdracht op maat van de leerkracht ingevuld kan worden.  

De gevolgen van het lerarentekort laten zich in onze scholen hard voelen. Leerlingen spenderen te veel lesuren in de studie en voor de scholen zijn de leerachterstanden steeds moeilijker te remediëren.

Het is een pijnlijke waarheid, een waarheid die nota bene al decennia geleden aangekondigd werd. Desondanks slaagden de opeenvolgende Vlaamse regeringen er niet in om hierop de anticiperen. 

Starre personeelsregelgeving

Een belangrijke oorzaak ligt in het onderwijs zelf. Dat de personeelsregelgeving in het onderwijs achterhaald is, daarover is ongeveer iedereen het eens.

"Onze leerkrachten zijn dé cruciale schakel in onze scholen. Het is super belangrijk dat we heel goed voor hen zorgen, door ook volop in te zetten op werkbaar werk." - Evita Willaert, schepen van Onderwijs

Allerhande starre regels zorgen er niet alleen voor dat directies moeilijk een goed personeelsbeleid kunnen uitbouwen, ze belemmeren bovendien dat de opdracht op maat van de leerkracht ingevuld kan worden.  

"Onze leerkrachten zijn dé cruciale schakel in onze scholen. Het is super belangrijk dat we heel goed voor hen zorgen, door ook volop in te zetten op werkbaar werk."

"Super dat onze Gentse stedelijke scholen deze kans om te zoeken naar oplossingen met beide handen hebben gegrepen! Ik wens hen allen een goed experimenteerklimaat en een goede uitwisseling van de positieve bevindingen", Evita Willaert, schepen van Onderwijs.

Zeven scholen willen experimenteren met oplossingen

Eind april deed minister Weyts een oproep aan het onderwijsveld: scholen konden een pilootproject indienen, waarbij ze gedurende drie schooljaren mogen afwijken van de regeltjes om alternatieve werkwijzes uit te testen die het lerarentekort kunnen verhelpen.

Zo'n oproep klinkt goed en de schoolteams hebben natuurlijk veel ideeën! Maar toch bleek dit makkelijker gezegd dan gedaan.

De format legde een héél krappe deadline op en een ingewikkelde aanvraagprocedure. Bovendien kwam het uitwerken van de voorstellen en het indienen ervan ook weer op dezelfde schouders terecht, in het laatste schooltrimester.

En toch: toen de vraag aan onze scholen van het Stedelijk Onderwijs Gent gesteld werd, was er onmiddellijk heel wat enthousiasme. Vijf van onze basisscholen en twee secundaire scholen tekenden in. Ze verzamelden hun voorstellen in twee projectvoorstellen. 

Leerkrachten moeten supermensen zijn

De rode draad bij de twee voorstellen is het herbekijken van de opdracht van een leerkracht. Er zijn maatregelen nodig om meer leerkrachten aan te trekken, maar zeker ook om leerkrachten zin en goesting te geven om te blijven. Starten in het onderwijs is vandaag immers verre van een evidentie.

"Super dat onze Gentse stedelijke scholen deze kans om te zoeken naar oplossingen met beide handen hebben gegrepen!" - Evita Willaert, schepen van Onderwijs

Een op de vijf leerkrachten verlaat het onderwijs immers binnen de eerste vijf jaar. 

Er komt enorm veel af op een (beginnende) leerkracht. En de regels laten momenteel heel weinig ruimte om op maat te werken, om rekening te houden met iemands specifieke talenten en interesses. Die aanpak is trouwens niet alleen voor startende leerkrachten van belang.

De lijst met wat we als maatschappij van leerkrachten verwachten, werd over de jaren heen enkel langer.

Wat houdt het in?

Daarom is het uitgangspunt dat, om echt iets te kunnen doen aan het lerarentekort, het beroep meer moet kunnen evolueren naar een teamaanpak. Binnen zo'n team kunnen de opdrachten verdeeld worden volgens talent of ervaring.

Sommige leerkrachten zijn super vlot weg met het ontwikkelen van digitaal lesmateriaal, voor anderen is de gedachte hieraan genoeg om rillingen te krijgen. Maar die leerkrachten zijn dan misschien weer echte vertellers of ze kunnen een grote groep begeesteren met muziek of geschiedenis.

Wanneer opdrachten kunnen verdeeld worden volgens de sterktes en interesses binnen het lerarenteam, dan moet niet elke leerkracht per definitie alles zelf doen en kan hij of zij ook afbakenen. 

Ander voorbeeld: als leerkracht 1 in het eerste semester dubbele uren kan opnemen, dan biedt dat mogelijkheden voor een intensieve projectvorm voor een bepaald vak. En dat biedt leerkracht 2 de mogelijkheid om in de vrijgekomen tijd in te zetten op professionalisering of bijscholing. In het volgend semester kunnen de leerkrachten dan wisselen. 

Aan de slag! 

Vorige week ontvingen we de boodschap uit Vlaanderen dat deze twee Gentse projecten goedgekeurd zijn. Het is de bedoeling om het huidige schooljaar te gebruiken om alles met de betrokken partners verder te concretiseren. Tijdens de twee daaropvolgende schooljaren starten de experimenteren. 

In functie van opvolging en evaluatie van de projecten, betrekken we hier ook graag het Gentse hoger onderwijs bij. Een wetenschappelijke monitoring van de pilootprojecten was niet voorzien in de Vlaamse opdrachtomschrijving.

Maar als alle proeftuinen te lande hun ervaringen documenteren en uitwisselen, kan er op enkele jaren veel geleerd worden over hoe we de mooie job van leerkracht werkbaar kunnen houden. In het belang van onze kinderen en jongeren. 

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van Groen Gent? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.