Manifest onwaar dat in sommige wijken meer dan 50% van de bewoners hun wagen niet meer zou kunnen gebruiken. Manifest waar dat Vooruit van geen uitbreiding wou weten.

Groen beloofde de Gentenaars gezondere lucht. Zo beschermen we Gentenaars tegen ziekmakers als roet, fijn stof en stikstofoxiden. Een lage-emissiezone is een effectief instrument om lokale luchtvervuiling gericht aan te pakken. Afgelopen weken communiceerde Vooruit - die samen met Open Vld naar de verkiezingen trekt - voluit over de lage-emissiezone. Ook nu weer schuwen ze niet om dit te doen met halve waarheden en leugens.

We zetten graag de puntjes op de i en weerleggen twee quotes van Vooruit die afgelopen week in de media verschenen.

👉 Quote 1

👉 Quote 2

👉 Conclusie

Quote 1

Quote 1 - Schepen voor Vooruit, Astrid De Bruycker in De Standaard, 1 april 2023: “We schrokken heel erg hoe problematisch het was voor Groen dat de impact van de uitbreiding van de LEZ op gezondheid én ongelijkheid nog maar onderzocht zou worden. Hun houding was niet redelijk. Ik begrijp dat nog ­altijd niet. Achteraf is gebleken dat de impact op gezondheid kleiner was dan gehoopt.”

Manifest onjuist. Al bij de invoering van de lage-emissiezone in 2020 is politiek afgesproken dat er een evaluatie zou komen van de lage-emissiezone en de gezondheidsimpact en de sociale en economische impact. Dit was en is voor Groen evident.

Gezondheid

Alleen wat de gezondheids- en milieu-impact betreft is het moeilijk om op basis van metingen uitspraken te doen over de impact van de LEZ, onder meer omdat de LEZ nog maar in 2020 werd ingevoerd en de gemeten concentraties in 2020 sterk beïnvloed werden door de coronamaatregelen.

In Antwerpen, waar de LEZ in 2017 werd ingevoerd en er al een langere tijdsreeks beschikbaar is om te vergelijken, wordt een grotere daling aan roet geobserveerd in en aan de rand van de LEZ in vergelijking met buiten Antwerpen.

De modellering in de Gentse LEZ-uitbreidingsstudie gaf wel duidelijke milieu- en gezondheidswinst: de LEZ in Gent zorgde in 2020 (zonder de impact van corona) voor minder uitstoot in vergelijking met een scenario zonder LEZ: maar liefst de helft minder roetuitstoot, 20% minder fijn stofuitstoot en 8% minder stikstofoxide.

De lage-emissiezone zorgde voor een versnelde ‘vergroening’ van het wagenpark, en wel tweemaal sneller dan in de rest van Vlaanderen. Een oude dieselwagen met euronorm 1 stoot meer dan 100 keer meer roetdeeltjes uit dan een recente verbrandingsmotor, ook een euronorm 4 stoot nog steeds 60 maal meer roetdeeltjes uit dan een recente verbrandingsmotor.

Door die wagens uit de Gentse stadskern te halen is de uitstoot van kankerverwekkende roetdeeltjes met meer dan de helft gedaald. Dat is een resultaat waar we fier op zijn.

Bronnen:

VMM - Jaarrapport 2021 Luchtkwaliteit in Gent

Uitbreidingsstudie Lage-emissiezone Gent

Sociale en economische impact

Uit het Vlaamse evaluatierapport over de Gentse en Antwerpse lage-emissiezones bleek dat in buurten waar veel sociaal kwetsbare mensen wonen, de luchtkwaliteit vaak minder goed is. Zo worden zij die er wonen aan ongezonde concentraties vervuilde lucht blootgesteld.

De meest kwetsbare mensen hebben bovendien de meeste gezondheidsbaten bij de invoering van een LEZ. Zij worden niet alleen meer blootgesteld aan luchtvervuiling, maar zijn ook gevoeliger voor de gezondheidsrisico's van luchtvervuiling.

Opkomen voor gezonde lucht is dus ook opkomen voor zij die het meest kwetsbaar zijn. En dat is wat Groen doet.

Uiteraard zijn we niet blind voor de individuele gevolgen voor gezinnen die rijden met een oude en vervuilende wagen. Door de invoering van de Gentse lage-emissiezone hebben deze gezinnen vaak sneller dan voorzien een andere mobiliteitsoplossing moeten zoeken.

Met onze Gentse slooppremie hebben we gepionierd. Gentenaars die in de lage-emissiezones wonen en een auto hebben die niet toegelaten is in de lage-emissiezone kunnen rekenen op een premie als zij hun oude en vervuilende wagen lieten slopen.

In aanloop naar de invoering van de lage-emissiezone in de periode 2017 tot eind 2020 werden 754 slooppremies uitgereikt. Zo ondersteunden we gezinnen bij de aankoop van een vervangend voertuig of een andere mobiliteitsoplossing. Op die manier hebben we de sociale gevolgen zoveel als mogelijk proberen verzachten.

Ook in voorbereiding van de verstrengde toelatingscriteria voor de lage-emissiezone in 2026, zorgen we ervoor dat Gentenaars de slooppremie kunnen aanvragen.

Op basis van de evaluatiestudie kozen we ervoor om de slooppremie uit te breiden naar alle Gentenaars met een laag inkomen en op te trekken tot 2.000 euro voor de sloop van een oude diesel. Zo geven we hen een stevige duw om zich hier op aan te passen.

Bronnen:

Vlaams Evaluatierapport lage-emissiezones

Gentse LEZ, Synthesenota Evaluatie Sociale Impact

Quote 2

Quote 2 - Freya Van den Bossche (Vooruit), in De Morgen, 1 april 2023: “Hetzelfde met de uitbreiding van de lage-emissiezone: daar zijn we gaan voorliggen zodra studies aantoonden dat meer dan 50 procent van de bewoners van bepaalde wijken hun auto niet meer zouden kunnen gebruiken."

Manifest onwaar dat in sommige wijken meer dan 50% van de bewoners hun wagen niet meer zou kunnen gebruiken. Manifest waar dat Vooruit van geen uitbreiding wou weten.

Van de personenwagens die in 2021 in Gent rondreden zou 83% ook bij de verstrengde toelatingsvoorwaarden die voorzien zijn in 2026 vrij de lage-emissiezone mogen inrijden. 

Geen 50% dus, maar 17%. Rekening houdend met de autonome verjonging van het wagenpark is de inschatting dat dit cijfer in 2026 verder zal zakken tot zo’n 10% van de Gentse wagens die de lage-emissiezone niet vrij zou mogen inrijden.

Een belangrijk cijfer dat Vooruit systematisch lijkt te vergeten, is dat vier op tien Gentse gezinnen geen eigen wagen heeft. In sommige van de sociaal kwetsbare buurten binnen de lage-emissiezone in Gent is dat zelfs zes op de tien gezinnen. Voor deze gezinnen levert een lage-emissiezone alleen maar winst op.

Uit de Gentse evaluatiestudie van 2021 bleek bovendien dat één jaar na de invoering van de lage emissiezone bijna 90% van alle Gentenaars een wagen had die vrij de lage-emissiezone mag inrijden. Deze resultaten kunnen we enkel neerleggen dankzij de inspanning van vele Gentenaars.

Bronnen:

Gentse LEZ, Synthesenota: wagenpark LEZ

Conclusie

Conclusie: Gentse LEZ werkt en is sociaal

Minder en schoner verkeer, dat is beleid dat inzet op gezondheid. En dat is net wat Groen doet in Gent: door tegelijkertijd in te zetten op circulatieplannen (minder verkeer) en LEZ (schoner verkeer) is in Gent de uitstoot van schadelijke en ongezonde stoffen sterk gedaald.

De grootste winst is er voor al die gezinnen die in wijken wonen met nauwe straten waar luchtvervuiling lang blijft hangen. Opkomen voor gezonde lucht is dus ook opkomen voor zij die het meest kwetsbaar zijn.

Een lage-emissiezone en een sociaal flankerend beleid gaan bovendien voor Groen altijd hand-in-hand. In Gent en Brussel zorgt Groen voor een sociaal flankerend beleid om gezinnen te ondersteunen om duurzamere mobiliteitskeuzes te maken.

In Antwerpen waar Vooruit samen met Open Vld en N-VA bestuurt, kiezen ze voor een lage-emissiezone zonder sociaal flankerend beleid en zonder mobiliteitsmaatregelen zoals een circulatieplan. Dit kan niet voor Groen.

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van onze Groene schepenen en gemeenteraadsleden? Schrijf je dan in voor onze fractienieuwsbrief.