De ongeziene gezondheidscrisis waarmee we momenteel geconfronteerd worden toont meer dan ooit het belang aan van een gezonde leefomgeving met een propere luchtkwaliteit. De LEZ kan hier mee toe bijdragen. Wij proberen helderheid en nuance te brengen in het debat.

1. Zorgen de coronamaatregelen met minder auto’s voor een ‘goede’ luchtkwaliteit?

Neen, maar wel voor een ‘betere’ luchtkwaliteit. Tijdens de lockdown van de voorbije weken was er geregeld te veel fijn stof in de lucht, met soms zelfs een overschrijding van de drempelwaarden. Naast het verkeer zijn er nog andere belangrijke bronnen van fijn stof, veroorzaakt door huishoudelijke verwarming met (hout)kachels en door bemesting van de landbouwpercelen in de stadsrand en het platteland. Mest (of ammoniak) die wordt uitgereden, reageert met andere stoffen in de atmosfeer en vormt zogenaamde ‘lentesmog’.

In combinatie met de lange droge en vaak windstille periodes van de voorbije weken zorgt dit ervoor dat er veel fijn stof als een deken in de lucht blijft hangen. Minder verkeer leidt hierdoor dus niet automatisch tot een ‘goede’ luchtkwaliteit. 

“Als we de luchtkwaliteit in Gent willen verbeteren dan kunnen we vooral iets doen aan de vervuilingsbronnen waar we lokaal invloed op hebben zoals lokaal verkeer." - Tine Heyse, schepen van Milieu

2. Zorgen de coronamaatregelen met minder auto’s dan niet voor een betere luchtkwaliteit?

Toch wel. Maar het antwoord is genuanceerd. Verkeer en vooral dieselwagens genereren uitstoot van schadelijke stikstofdioxide en kankerverwekkende roetdeeltjes. Dat er minder auto’s op de baan zijn, betekent dus ook een veel lagere uitstoot van deze schadelijke uitstoot. Dat heeft zonder twijfel een positief effect op de luchtkwaliteit, want de luchtvervuiling die gerelateerd is aan verkeer is merkelijk lager. Dat blijkt ook uit de cijfers van de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM), die metingen vergeleek van stikstofdioxide (NO2) en roet (Black Carbon) tussen het autoluwe Baudelopark en de Lange Violettestraat en Gustaaf Callierlaan aan de B401, waar nu een pak minder auto’s rijden dan voor de lockdown.

Uit de meetgegevens van de VMM na de lockdown blijkt dat het verschil (de oranje lijn in grafiek) in de NO₂-concentratie tussen het meetstation R702 aan de Gustaaf Callierlaan (verkeersgericht meetstation) en het meetstation R701 in het Baudelohof (achtergrondmeetstation), veel kleiner is geworden. Op bepaalde dagen na de lockdown worden er op het verkeersgerichte meetstation zelfs lagere concentraties gemeten. Dit zie je aan de oranje lijn die vanaf 25 maart vaak onder de nul-as duikt. Hetzelfde kunnen we vaststellen voor zwarte koolstof (roet) bij het bekijken van de concentraties op de stations R703 in de Lange Violettestraat (verkeersgericht meetstation) en R701 in het Baudelohof (achtergrondmeetstation). 

Dit wil zeggen dat er duidelijk een veel kleinere bijdrage is van verkeer aan de concentraties NO₂ en zwarte koolstof dan in normale omstandigheden. Zonder de coronamaatregelen zou de luchtkwaliteit veel slechter geweest zijn.

3. Wat zegt dit over het nut van een lage-emissiezone?

De LEZ heeft absoluut een positieve impact op de concentraties kankerverwekkend roet en schadelijke stikstofdioxides (NO2) en draagt op die manier bij tot een betere gezondheid voor iedereen. Zeker tijdens de ongeziene gezondheidscrisis waarmee we momenteel geconfronteerd worden is een gezonde leefomgeving met propere lucht cruciaal.

Zo waarschuwde de European Public Health Alliance vorige maand nog dat coronapatiënten in steden met een slechte luchtkwaliteit wellicht meer kans maken te sterven aan de longziekte. De LEZ is uiteraard niet in staat om àlle luchtverontreinigende stoffen uit de lucht te halen. Zoals al eerder vermeld, zijn er immers ook niet-lokale verontreinigingsbronnen zoals deze veroorzaakt door de landbouw.

Schepen Tine Heyse: “Als we de luchtkwaliteit in Gent willen verbeteren dan kunnen we vooral iets doen aan de vervuilingsbronnen waar we lokaal invloed op hebben zoals lokaal verkeer. De invoering van de LEZ is zo’n lokale bronmaatregel die erop gericht is om de emissies door wegverkeer terug te dringen. Ze zorgt dus voor lagere concentraties kankerverwekkend roet en stikstofdioxide en maakt op die manier ook de Gentse lucht beter en gezonder.”