Begin deze week was het weer zover. In alle Vlaamse school- en overheidsgebouwen werd de verwarming enkele graden lager gezet. De Vlaamse overheid organiseert Dikketruiendag al sinds 2005. Als signaal kan het tellen: werken aan een klimaatneutrale toekomst houdt volgens de Vlaamse Regering minder comfort in en meer eigen inspanningen.

Kennelijk ben ik niet de enige bij wie de dikke trui begint te kriebelen. Zelfs mijn zoontje van negen stelde zich er vragen bij, en mijn tweet daarover leverde heel wat gelijkgestemde berichten op.

Eén vraag stond centraal in al deze reacties van burgers, leerkrachten en klimaatexperten. Kunnen we als overheid inderdaad niet meer klimaatambities stellen dan onze kinderen één keer per jaar met een dikke trui naar school te sturen? Uiteraard kunnen en moeten we dat!

Voor nieuwbouwprojecten liggen de kaarten goed. Nieuwe scholen moeten voldoen aan ambitieuze normen en hebben nog amper verwarming nodig – en nee, je hoeft er niet voortdurend een dikke trui te dragen. Neem het project aan de Gentse Oude Dokken. Daar wordt een school gebouwd waar ook buurtbewoners en -verenigingen gebruik van kunnen maken (onder meer in de sporthal). Afvalwater en keukenafval worden omgezet tot biogas om te verwarmen. Op de daken liggen zonnepanelen die ook elektriciteit leveren voor de bewoners. Het afvalwater wordt gezuiverd op de site en gebruikt door de naburige zeepfabriek. In ruil levert het bedrijf restwarmte voor de verwarming.

Zo zullen scholen almaar vaker een centrale rol spelen in de buurt, als ontmoetingsplek en als energiecentrale.

Maar wat met het enorme patrimonium aan oude schoolgebouwen? De renteloze leningen van de Vlaamse overheid voor scholen die investeren in zonnepanelen en energiebesparing zijn een eerste stap. Maar: een algemene strategie ontbreekt. Energierenovaties gaan best samen met andere renovatiewerken. Op dit moment ligt het initiatief bij de scholen, wat leidt tot een ad hoc-beleid. Er is geen sturing, geen coördinatie. Wat is de staat van het Vlaamse patrimonium? Welke scholen moeten eerst worden aangepakt? Er is geen enkele planning.

Met de Europese New Green Deal wordt heel wat geld vrijgemaakt om verouderde infrastructuur energiezuinig te maken. Wat gaat de Vlaamse Regering doen om een deel van dat geld hierheen te halen en optimaal te gebruiken? Hoe gaat Vlaanderen onze scholen klaarmaken voor de toekomst? Daar is amper zicht op.

Een essentieel onderdeel van het beleid is alvast om scholen alle rompslomp uit handen te nemen die bij renovatiewerken komt kijken: het uitzoeken van de juiste technologie, aannemers, financiering, opvolging van de werken... Steun daarbij is cruciaal om scholen te overhalen de werken aan te vatten.

Het is dus uitkijken naar actie van de Vlaamse Regering. Structurele maatregelen zullen zoveel meer uithalen dan een keer per jaar in een oud en koud klaslokaal gaan zitten.

Opiniestuk Hafsa El-Bazioui.

Verschenen in De Morgen op 13 februari 2020