Vapen is een wolf in schaapskleren: minder schadelijk dan de sigaret, maar zoveel makkelijker dan roken.

Steeds meer jongeren vapen. Het komt zelfs voor bij kinderen van de lagere school, want ‘het smaakt naar aardbei en pannenkoeken!’. De risico’s van verslaving en hersenschade beseffen ze niet. Wat kunnen we eraan doen? En wat is het beleid van Gentse scholen?

Het stond recent in de krant: steeds meer Vlaamse jongeren tussen 15 en 18 jaar roken e-sigaretten. 11 procent vapet regelmatig, 8 procent dagelijks, blijkt uit een grootschalig onderzoek van de Universiteit Antwerpen.

De aantallen zijn verdubbeld sinds 2019. Zelfs bij kinderen van de lagere school wordt het populair. De Wereldgezondheidsorganisatie stelde vast dat wereldwijd kinderen tussen de 13 en 15 jaar meer e-sigaretten consumeren dan volwassenen.

Giftige stoffen

Vapes mogen in België niet verkocht worden aan minderjarigen, maar ze geraken er toch aan via oudere vrienden, ze wisselen onderling smaakjes uit en worden zo snel regelmatige gebruikers. 

Wat kinderen echter niet weten, is dat de meeste vapes, en zeker de goedkope wegwerpvapes, nicotine bevatten, één van de meest verslavende stoffen ter wereld, die bovendien schade kan aanrichten in de nog ontwikkelende hersenen van kinderen.

Er zijn ook illegale wegwerpvapes in omloop. Die bevatten soms tot 400 keer meer nicotine dan sigaretten.

Bovendien lekken er giftige stoffen uit zoals het neurotoxische lood, formaldehyde, chroom en nikkel, die nu al worden aangetroffen in de urine en het bloed van vapers. En je ademt sowieso chemische stoffen in, wat voor de fragiele longen van kinderen absoluut te vermijden is.

Twaalfjarigen aan de e-sigaret

"In Gentse scholen duikt het vapen vooral op in het secundair onderwijs. Het begint daar helaas wel reeds bij de 12-jarigen in het eerste middelbaar."

"Hoewel er een aanvoelen is dat het fenomeen toeneemt, lijkt het toch nog altijd een randfenomeen te zijn," zegt schepen van Onderwijs Evita Willaert.

"De Gentse stedelijke scholen tolereren geen vapes op school. Ze gaan zelfs verder dan wat de wet voorschrijft: het verbod geldt ook tijdens verplichte extramuros-activiteiten tijdens de schooluren." - Evita Willaert, schepen van Onderwijs

Toch een zorgwekkende evolutie. Net nu we het roken willen terugdringen en streven naar een rookvrije generatie, komt de tabaksindustrie - die zijn winstkansen zag dalen - met een nieuw product.

Vapen is een wolf in schaapskleren: minder schadelijk dan de sigaret, maar zoveel makkelijker dan roken. Je hebt geen aansteker nodig, en je kunt altijd snel een pufje nemen. Je doet het dus ook vaker. En je brein kan er wel degelijk aan verslaafd geraken.

Strikt verboden op school

Vapen op school mag niet bij wet. Sinds 2018 geldt op alle Vlaamse scholen een absoluut rookverbod op het volledige schoolterrein, zowel voor het personeel, de leerlingen, ouders, internen en bezoekers.

Onder het rookverbod vallen niet enkel tabaksproducten (sigaretten, sigaren, pruimtabak, snus …), maar ook soortgelijke producten zoals de e-sigaret met of zonder nicotine.

"Ook de Gentse stedelijke scholen tolereren geen vapes of sigaretten op school. Leerlingen die toch roken of vapen worden gesanctioneerd. Die sancties gaan gepaard met de gepaste begeleiding en opvolging."

"In Gentse scholen duikt het vapen vooral op in het secundair onderwijs, maar helaas wel al bij kinderen vanaf 12 jaar. Hoewel er een aanvoelen is dat het fenomeen toeneemt, lijkt het toch nog altijd een randfenomeen te zijn." - Evita Willaert, schepen van Onderwijs

"De scholen gaan zelfs verder dan wat de wet voorschrijft: het verbod geldt ook tijdens verplichte extramurosactiviteiten tijdens de schooluren", zegt schepen van Onderwijs Evita Willaert.

"Het probleem is echter buiten school. De wettelijke fysieke grens eindigt aan de schoolpoort. Voor sommige scholen is het vapen en roken rond de school een dagelijks probleem. Een school kan wel afspraken maken met leerlingen en personeel om niet te roken in het bijzijn van of 'in het zicht' van kinderen of jongeren. Want zien roken, doet roken."

Preventielessen in de klas

De stedelijke scholen zetten natuurlijk ook in op rookpreventie. Het thema komt aan bod in verscheidene lessen om jongeren te informeren over de schadelijke gevolgen.

Ook de kerngroep ‘Roesmiddelen Onderwijs’ van de dienst Preventie voor Veiligheid gaat regelmatig in op het thema van roken en vapen.

Het Onderwijscentrum Gent zorgt met zijn Brede Schoolwerking en via de Gentse brugfiguren, dat de info wordt meegenomen naar de scholen van alle netten, hun leerlingen en hun ouders.

Leerlingen kunnen ook terecht op school om zelf een verslavingsproblematiek te melden. De school zoekt dan samen naar de gepaste hulpverlening.

Wat kun je als ouder doen?

Als ouder is het belangrijk om je kinderen in te lichten over de risico’s voor de gezondheid en de kans op verslaving bij vapen. En net zoals een school een voorbeeldfunctie vervult door een rookvrije school te zijn, helpt goed voorbeeldgedrag thuis natuurlijk ook.

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van onze Groene schepenen en gemeenteraadsleden? Schrijf je dan in voor onze fractienieuwsbrief.