De luchtkwaliteit in Gent is de laatste jaren sterk verbeterd. Ook in 2019 bleef die positieve trend zich aftekenen. Dat blijkt uit het jaarrapport van de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM). Maar de luchtkwaliteit kan en moet nog beter. Daarom zet de Gentse beleidsnota lucht en geluid verder maximaal in op de gezondheid van de Gentenaars.

De afgelopen jaren is de luchtkwaliteit in Gent verbeterd. Sinds 2012 haalt de stad in alle Gentse meetstations de Europese grenswaarden voor stikstofdioxide en fijn stof, en de luchtkwaliteit verbeterde verder jaar na jaar. Dit blijkt ook uit het meest recente jaarrapport van de VMM. Hoewel dit positief is, blijven inspanningen noodzakelijk in het belang van de gezondheid.

Propere lucht voor elke Gentenaar

De beleidsnota lucht en geluid sluit aan op de belangrijkste bevindingen van de VMM. De voorbije jaren heeft de stad ingezet op minder auto’s en op het verduurzamen van de modal split (dit is de keuze van vervoerswijze). Ook maatregelen zoals het circulatieplan en het consequent ondersteunen van duurzame mobiliteit hebben hun vruchten afgeworpen. Toch volstaan die inspanningen niet om alle huidige en toekomstige luchtkwaliteitsknelpunten weg te werken. De stad engageert zich dan ook om verder werk te maken van propere lucht, in het belang van ieders gezondheid.

"In tegenstelling tot wat velen ervan willen maken, staan ecologische en sociale overwegingen hier niet lijnrecht tegenover elkaar. Integendeel, ze vormen het hart van deze problematiek. Samen." - Gemeenteraadslid Evita Willaert

“Als er iets is wat we in 2020 hebben geleerd, is het wel het belang van een goede gezondheid, en de gigantische rol die ambitieuze overheden daarin spelen. Het uitvoeren van de plannen uit de nieuwe beleidsnota rond lucht en geluid, samen met de Gentenaars en tal van partners, zal Gent opnieuw een stuk gezonder maken.”, Tine Heyse, schepen van Milieu en Klimaat.

Sociale strijd

Gemeenteraadslid Evita Willaert duidt ook op de sociale kant van deze nota: "Zoals zo vaak, worden ook op het vlak van luchtververuiling en geluidshinder de meest kwetsbare groepen het meeste geraakt: onze kinderen, onze ouderen en mensen met al een kwetsbare gezondheid. Zij ondervinden vaak grotere gezondheidsgevolgen dan anderen."

"Uit internationaal onderzoek blijkt bovendien dat mensen die het minder breed hebben vaak net daar wonen waar de luchtkwaliteit minder goed is. Daarbij komt het cynische dat vaak zij net niét verantwoordelijk zijn voor milieuproblemen. De strijd tegen luchtvervuiling en geluidshinder is dus bij uitstek ook een sociale strijd. En in tegenstelling tot wat velen ervan willen maken, staan ecologische en sociale overwegingen hier niet lijnrecht tegenover elkaar. Integendeel, ze vormen het hart van deze problematiek. Samen."

Elektrische stadsvloot in 2030

In de Gentse agglomeratie wordt fijn stof en roet voornamelijk uitgestoten door verkeer en huishoudelijke houtverbranding. Daarom mikt de stad onder andere op een dieselvrije stadsvloot tegen het einde van deze legislatuur en tegen 2030 een compleet elektrische stadsvloot. Bovendien engageert ze zich om duurzame mobiliteit verder te ondersteunen en pleit ze voor extra promotie voor elektrische nichevloten zoals taxi’s, openbaar vervoer en deelvoertuigen.

Houtverbranding afgeraden

Bij smogdagen ondersteunt de stad het stookadvies van de VMM, en bij evenementen op openbaar domein wordt houtverbranding als verwarmingsbron afgeraden. Daarnaast is Gent betrokken bij de Green Deal huishoudelijke houtverwarming, die de impact van o.a. houtkachels op de luchtkwaliteit wil verminderen.

“Als er iets is wat we in 2020 hebben geleerd, is het wel het belang van een goede gezondheid, en de gigantische rol die ambitieuze overheden daarin spelen.” - Tine Heyse, schepen van Milieu en Klimaat

In de Gentse kanaalzone is de industriële sector de grootste vervuilingsbron. In die sector is de stad grotendeels afhankelijk van het Vlaams niveau. Toch kan de stad wegen op het Vlaams beleid via adviesverlening (klasse 1 bedrijven). Daarnaast kan de stad bedrijven met luchtverontreinigende activiteiten doorlichten (klasse 2 en klasse 3 bedrijven).

Minder stikstofdioxide

De hoge concentraties bevinden zich doorgaans langs drukke verkeersassen of in smalle straten met aaneengesloten bebouwing, waar de luchtvervuiling langer blijft hangen. Toch zien we een positieve trend want de jaargemiddelden lagen in 2019 15 % lager dan in 2017. Uiteraard moeten we afwachten of deze trend zich de komende jaren verderzet, ook meteorologische omstandigheden kunnen een rol spelen.

Kankerverwekkende roetconcentraties moeten verder omlaag

Zwarte koolstof is een maat voor de roetconcentratie in de lucht. Sinds de start van de roetmetingen in Gent in 2012 zijn de jaargemiddelden met 36 tot 44 % gedaald. Hoewel dit een positieve tendens is, blijft het van groot belang om de uitstoot ervan zo laag mogelijk te houden. Voor roet is er namelijk geen veilige grenswaarde, omdat dit het onderdeel van fijn stof is dat het meest schadelijk is voor de gezondheid. Dieselroet, of roetdeeltjes die dieselvoertuigen uitstoten, werd bovendien officieel als kankerverwekkend geclassificeerd.

Lichte daling fijn stof

De jaargemiddelden voor fijn stof in Gent zijn op bijna alle meetplaatsen licht gedaald in vergelijking met 2018. Hoewel de EU-grenswaarde al langer wordt gerespecteerd, blijven de strengere WGO-advieswaarden voorlopig buiten bereik.

Minder lawaai

Zoals de naam doet vermoeden, focust de beleidsnota Lucht en Geluid ook op de aanpak van de geluidsoverlast in onze stad. De impact die geluidsoverlast genereert op onze gezondheid wordt nog vaak onderschat. Nochtans is deze impact niet min, gaande van stress over slaapstoornissen tot hoge bloeddruk. Daarom pakken we de komende jaren via meer dan 60 (!) concrete maatregelen deze overlast aan. Lokale wegen die voor de grootste geluidsbelasting zorgen, worden prioritair heraangelegd, de stad investeert mee in de plaatsing van extra geluidsschermen en het aantal zones 30 wordt verder uitgebreid. Daarnaast komt er een specifieke aanpak voor evenementen en horeca. En ten slotte wordt er ook verder gewerkt aan het uitbouwen en koesteren van stedelijke luwteplekken.