Natte zomers of niet, Gent heeft nu al een tekort aan water voor landbouw, natuur en industrie. Door de klimaatverandering zal dat in de toekomst verergeren. Dat blijkt uit de vuistdikke droogtestudie die de stad liet opmaken. Maar we kunnen het tij keren. Zo zal er meer geld gaan naar ontharding en groen en stimuleren we Gentenaars zelf aan de slag te gaan. Breek uit die tegel, koppel af die regenpijp!

Gent heeft dorst

De oorzaken voor de toenemende verdroging zijn divers, zo stelt de studie van SumAqua het studiebureau van Vincent Wolfs en Patrick Willems van KULeuven. De stijging van de temperatuur doet water sneller verdampen in de zomer, wat de bodem doet uitdrogen.

Gent is voor liefst 41 procent verhard, waardoor het water wegspoelt en te snel wordt afgevoerd via rioleringen, grachten en rivieren. Het grondwater wordt te weinig aangevuld en gaat bovendien massaal verloren door bemalingen en lekkende rioleringen. In de wintermaanden stroomt er zo dagelijks een volume van 14 olympische zwembaden weg. We verliezen meer water dan er bij komt. Het watersysteem in Gent is uit balans.

“Deze studie toont dat de stad echt dorst lijdt. De inspanningen om Gent te beschermen tegen de klimaatopwarming moeten nog sneller, nog meer. Ook in het buitengebied en de haven moeten we aan de slag." - Tine Heyse, schepen van Klimaat

Nu al veel schade aan landbouw, industrie en natuur

De studie beschrijft ook de gevolgen van de droogte van de afgelopen zomers. Zo was er in 2018 droogteschade op de helft van de landbouwoppervlakte. De verwachting is dat binnen dertig jaar het aantal dagen met gewasschade met één derde zal stijgen. Tussen 2017 en 2019 leidden scheepvaartbeperkingen op het kanaal Gent-Terneuzen tot meer dan 2 miljoen euro schade voor de industrie.

De hogere zoutconcentraties in het kanaalwater tasten de stalen sluizen en kaaimuren aan. Ook de natuur kreunt onder de gevolgen van de droogte. Bomen in parken en natuurgebieden raken niet meer aan water en sterven af. Gebieden als de Gentbrugse Meersen zijn extra kwetsbaar.

Opvangen, opslaan en hergebruiken

De toestand is ernstig, maar gelukkig zijn er oplossingen. Die zijn, zo blijkt uit de studie, verschillend voor de kern van de stad, de woonwijken, de haven en het buitengebied. Veel aanbevelingen maken nu al deel uit van het beleid voor klimaatadaptatie.

De essentie is dat Gent een groene spons moet worden. Als het regent moet Gent zich kunnen volzuigen met water dat beschikbaar is tijdens droge periodes.

We moeten water opslaan en hergebruiken via regenwaterputten, maar ook door water te laten indringen in de grond. Om te vermijden dat het water te snel afstroomt moeten we vergroenen en ontharden.

Veel van die aanbevelingen passen we al toe in Gent. Maar andere zijn nieuw. Zo suggereert de studie droogteschade bij landbouw en natuur te voorkomen door het waterpeil van grachten en waterlopen in het buitengebied omhoog te brengen. Of nog: in de haven zijn er grote verharde oppervlaktes waar het water makkelijk kan worden opgevangen en gestockeerd. Dat zou voor de landbouw kunnen worden gebruikt.

Aan de slag

Om snel te schakelen zal de Stad op korte termijn de bijkomende middelen van het Vlaams Lokaal Energie- en Klimaatpact gebruiken om de ontharding van haar openbaar domein te versnellen. Met een onthardingsteam zullen we straten en pleinen vergroenen. Er komt ook extra geld om burgers aan te zetten om tegels uit te breken, regenwater te laten infiltreren in eigen tuin, en gevel, voortuin en straat te vergroenen.

Op lange termijn bekijkt de Stad de mogelijkheden om de waterbalans in het buitengebied te verbeteren, om zo de landbouw en natuur te beschermen. Verder legt de Stad de conclusies van de eerdere kwetsbaarheidsanalyses voor hitte en wateroverlast naast de aanbevelingen van de recente droogtestudie. Dat moet prioriteiten opleveren om de stad nog beter te wapenen tegen de gevolgen van de klimaatopwarming.

“Klimaatadaptatie zit overal. De conclusies uit de studie moeten we laten doorwerken in de hele stad. Dat vergt tijd. Maar eens je iedereen mee hebt, dan kan het snel gaan. Kijk maar naar de heraanleg van straten en pleinen. Daar krijgen vergroening en ontharding nu steevast een prominente plaats. De uitdaging is groot, maar de tanker raakt gekeerd,” besluit Tine Heyse.

Bekijk hier het volledige rapport van de Droogtestudie 

Blijf op de hoogte

Wil je wekelijks op de hoogte blijven van het belangrijkste politieke nieuws van Groen Gent? Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief.